Laagrentende leningen binnen de familie

In de praktijk komen leningen binnen de familie vaak voor. Renteloze en laagrentende leningen zijn een veelgebruikt instrument binnen families waar ouders hun kinderen financieel willen ondersteunen. Immers: men wil de kinderen ondersteunen en hier past een hoog rentepercentage gevoelsmatig niet bij. Maar hoe werkt 'spelen met de rente' en wat is toelaatbaar of verstandig? Wij leggen het graag uit.

Waarom Renteloze en Laagrentende Leningen?

In de zakelijke wereld is het ongebruikelijk om renteloze of laagrentende leningen te verstrekken, omdat dit indruist tegen het zakelijkheidsbeginsel. Binnen families komt dit echter vaak voor, omdat ouders hun kinderen financieel willen ondersteunen. Een hoog rentepercentage past hier gevoelsmatig niet bij. Ouders verstrekken aanzienlijke bedragen als renteloze lening om hun kinderen bijvoorbeeld te helpen bij het starten van een onderneming. Zou dezelfde lening bij de bank worden afgesloten, dan zouden de kinderen rente moeten betalen. Dit roept de vraag op of er sprake is van een belaste schenking van de rente die de ouders normaal zouden ontvangen.

Hoe Werkt Het op Dit Moment?

Vanaf 1 januari 2010 wordt een renteloze, direct opeisbare geldlening met schenkbelasting belast volgens Art. 15 SW 1956. De schuldenaar wordt geacht het vruchtgebruik van de geldlening als schenking te hebben verkregen. Onder het begrip ‘geldlening’ vallen alle in een geldsom uitgedrukte vorderingen van een schuldeiser.

Toelaatbare Rentepercentages

Het rentepercentage van renteloze of laagrentende leningen wordt gecorrigeerd naar een gebruikelijk niveau. Op dit moment wordt een rente van 6% (2024) als maatstaf gehanteerd. Wanneer een lening wordt verstrekt met een lager percentage dan 6%, zal fiscaal gezien een correctie plaatsvinden met de schenkbelasting tot de rente 6% bedraagt.

Voorbeeld 1: Direct Opeisbare Lening

Stel, vader verstrekt op 1 januari 2024 een renteloze, direct opeisbare lening aan zijn dochter van €1.000.000. De dochter wordt geacht het jaarlijkse vruchtgebruik als schenking te hebben verkregen. Hiermee wordt de correctie van de rente naar een percentage van 6% bedoeld. De schenking bedraagt dan 6% van €1.000.000, wat neerkomt op €60.000.

Als de lening bijvoorbeeld op 1 juli 2024 is verstrekt, zal de schenking pro-rata worden berekend. In dit geval zou de schenking voor dat jaar €30.000 bedragen.

Voorbeeld 2: Niet Direct Opeisbare Lening

Indien geen sprake is van een direct opeisbare lening, is bovenstaande niet van toepassing. In deze situatie wordt beoordeeld of er sprake is van een schenking op basis van de hoofdregel. Hier geldt geen jaarlijkse normrente van 6%, maar wordt gekeken of de rente en overige condities van de geldlening op zakelijke gronden zijn vastgesteld.

Stel, moeder verstrekt op 1 januari 2024 aan haar dochter een lening van €400.000 ter financiering van een effectenportefeuille, met een jaarlijkse rente van 0,5% (jaarlijks een tekort van 5,5% rente,  EUR 22.000).

De lening is pas opeisbaar na 10 jaar. In dit geval moet men conform de Successiewet de eerste 5 jaar waarderen tegen 0,84% en de tweede 5 jaar tegen 0,62%. Dus 5 x 84% van € 22.000 + 5 x 62% van € 22.000 = 160.600. Over dit bedrag is in 2024 dan schenkbelasting verschuldigd.

Win-Win Leningen Binnen de Familie: Het Einde van een Voordelige Constructie?

De win-win lening is het tegenovergestelde van een renteloze of laagrentende lening. Hier wordt wel rente bedongen, vooral in gevallen waarin de rente door de schuldenaar (het kind) voor de inkomstenbelasting als eigenwoningrente in box 1 kan worden afgetrokken. Tegelijkertijd behouden de schuldeisers (de ouders) een gelijk vermogensrendement in box 3.

Hoe lang blijft hier sprake van een ''win-win''?

Hoe Werkt Een Win-Win Lening?

Kinderen financieren vaak de aankoop of verbouwing van hun huis met een banklening, terwijl hun ouders een ongebruikt bedrag op een spaarrekening hebben staan. De spaarrente levert minder op dan de rente die de kinderen aan de bank betalen. In zo’n geval kan het handiger zijn als het kind bij de eigen ouders leent. Als de ouders de rente ontvangen die het kind anders aan de bank zou betalen, hebben zij een hoger rendement dan op de spaarrekening. Bovendien blijft de rente die het kind betaalt binnen de familie.

Aanpassingen Vermogensrendementsheffing (Box 3)

De Hoge Raad heeft bepaald dat het werkelijke rendement belast moet worden, inclusief ongerealiseerde waardeveranderingen. Let wel dat voor eerdere en huidige periodes, de uitspraak van de Hoge Raad enkel betekent dat de heffing kan worden verlaagd als minder rendement wordt behaald dan het veronderstelde.

Dit beïnvloedt de aantrekkelijkheid van win-win leningen in de toekomst. De ontvangen rente bij de ouders zal mogelijk direct belast worden. De constructie blijft mogelijk alleen fiscaal gunstig als het aftrekvoordeel bij de kinderen groter is dan de belasting op de ontvangen rendementen bij de ouders. Desalniettemin heeft het voordeel dat het geld binnen de familie blijft in plaats van naar de bank te gaan.

Conclusie

Renteloze en laagrentende leningen zijn populaire instrumenten binnen families om kinderen financieel te ondersteunen en te schuiven met vermogen. Het is echter belangrijk om de fiscale gevolgen in acht te nemen en te weten dat een correctie naar een gebruikelijke rente van 6% kan plaatsvinden. Win-win leningen kunnen nog steeds voordelig zijn, afhankelijk van de belastingvoordelen voor zowel ouders als kinderen.

Of binnen de familie schuiven met vermogen gunstig is, hangt sterk af van de persoonlijke situatie. Als u eens wilt sparren over de mogelijkheden, neem vooral contact op!